1478 - اگر ماموم غير از تكبيرة الاحرام , چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشكال ندارد , ولى اگر آنها را بشنود , يا بداند امام چه وقت مى گويد , احتياط مستحب آن است كه پيش از امام نگويد.
1479 - مـاموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مى شود , كارهاى ديگر آن , مانند ركوع و سجود را با امام يا كمى بعد از امام بجا آورد , و اگر عمدا پيش از امام يا مدتى بعد از امام انجام دهد , جماعتش باطل مى شود , ولى اگر به وظيفه منفرد عمل نمايد نمازش صحيح است .
1480 - اگـر سـهوا پيش از امام سر از ركوع بردارد چنانچه امام در ركوع باشد , بايد بنابر احتياط به ركوع بـرگـردد و بـا امام سر بردارد و در اين صورت زياد شدن ركوع كه ركن است نماز را باطل نمى كند , ولى اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع امام برسد , امام سر بردارد نمازش بنابر احتياط باطل است .
1481 - اگـر اشـتـبـاهـا سـر بر دارد و ببيند امام در سجده است , بايد بنابر احتياط به سجده برگردد , و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد براى زياد شدن دو سجده كه ركن است نماز باطل نمى شود.
1482 - كـسـى كه اشتباها پيش از امام سر از سجده برداشته هر گاه به سجده برگردد و معلوم شود امام قـبلا سر برداشته است نمازش صحيح است ولى اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد نمازش بنابر احتياط باطل است .
1483 - اگـر اشـتـبـاها سر از ركوع يا سجده بردارد و سهوا يا به خيال اين كه به امام نمى رسد به ركوع يا سجده نرود جماعت و نمازش صحيح است .
1484 - اگـر سـر از سـجـده بردارد و ببيند امام در سجده است , چنانچه به خيال اين كه سجده اول امام است , به قصد اين كه با امام سجده كند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده , سجده دوم او حساب مـى شـود و اگـر به خيال اينكه سجده دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده , بايد به قصد اين كه با امام سجده كند تمام كند و دوباره با امام به سجده رود , و در هر دو صورت بهتر آن است كه نماز را با جماعت تمام كند و دوباره بخواند.
1485 - اگـر سـهـوا پـيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى رسد , چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود , نمازش صحيح است و اگر عمدا برنگردد نمازش باطل است .
1486 - اگـر سـهـوا پـيـش از امـام بـه ركوع رود و طورى باشد كه اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نـمـى رسـد , اگـر بـه قصد اين كه با امام نماز بخواند سر بردارد و با امام به ركوع رود , جماعت و نمازش صحيح است و اگر عمدا برنگردد نمازش صحيح است و منفرد مى شود.
1487 - اگر سهوا پيش از امام به سجده رود , اگر به قصد اين كه با امام نماز بخواند سر بردارد و با امام به سجده رود , جماعت و نمازش صحيح است و اگر عمدا برنگردد نمازش صحيح و منفرد مى گردد.
1488 - اگـر امـام در ركـعتى كه قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند , يا در ركعتى كه تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود , ماموم نبايد قنوت و تشهد را بخواند , ولى نمى تواند پيش از امام به ركوع رود , يا پيش از ايستادن امام بايستد , بلكه بايد صبر كند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقيه نماز را با او بخواند.

( وظيفه امام و ماموم در نماز جماعت ).
 

1489 - اگـر مـامـوم يك مرد باشد , مستحب است طرف راست امام بايستد , و اگر يك زن باشد , باز هم مستحب است كه در طرف راست امام بايستد , ولى بايد او عقب تر بايستد , لااقل به مقدارى كه جاى سجده او مساوى جاى دو زانوى امام در حال سجده باشد.
و اگر يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند مستحب است مرد طرف راست امام بايستد و يك زن يا چند زن پشت سر امام بايستد , و اگر چند مرد و يك يا چند زن باشند , مستحب است آنچه مرد است عقب امام و زنها پشت مردها بايستند.
1490 - اگـر امـام و مـامـوم هر دو زن باشند احتياط واجب آن است كه همه رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد.
1491 - مستحب است امام در وسط صف بايستد و اهل علم و كمال و تقوى در صف اول بايستند.
1492 - مستحب است صفهاى جماعت منظم باشد و بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان رديف يكديگر باشد.
1493 - مستحب است بعد از گفتن قد قامت الصلاة مامومين برخيزند.
1494 - مستحب است امام جماعت حال مامومى را كه از ديگران ضعيف تر است رعايت كند و قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد , مگر بداند همه كسانى كه به او اقتدا كرده اند مايلند.
1495 - مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهايى كه بلند مى خواند , صداى خود را به قدرى بلند كند كه ديگران بشنوند , ولى بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند.
1496 - اگـر امام در ركوع بفهمد كسى تازه رسيده و مى خواهد اقتدا كند مستحب است ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد بايستد , اگر چه بفهمد كس ديگرى هم براى اقتدا وارد شده است .

( چيزهايى كه در نماز جماعت مكروه است ).
 

1497 - اگر در صفهاى جماعت جا باشد , مكروه است انسان تنها بايستد.
1498 - مكروه است ماموم ذكرهاى نماز را طورى بگويد كه امام بشنود.
1499 - مـسـافرى كه نماز ظهر و عصر و عشا را دو ركعت مى خواند مكروه است در اين نمازها به كسى كه مسافر نيست اقتدا كند و كسى كه مسافر نيست مكروه است در اين نمازها به مسافر اقتدا نمايد.

( نماز آيات ).
 

1500 - نـمـاز آيـات كه دستور آن بعدا گفته خواهد شد , به واسطه سه چيز واجب مى شود : اول گرفتن خورشيد.
دوم گرفتن ماه , اگر چه مقدار كمى از آنها گرفته شود و كسى هم از آن نترسد.
سـوم زلـزلـه - بـنابر احتياط واجب - اگر چه كسى هم نترسد و اما در رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ و مـانـنـد ايـنها از آيات آسمانى در صورتى كه بيشتر مردم بترسند و هم چنين در حوادث زمينى مانند فرو رفتن آب دريا و افتادن كوه كه موجب ترس اكثر مردم شود بنابر احتياط مستحب نماز آيات ترك نشود.
1501 - اگـر از چيزهايى كه نماز آيات براى آنها واجب است بيشتر از يكى اتفاق بيفتد , انسان بايد براى هر يك از آنها يك نماز آيات بخواند , مثلا اگر خورشيد بگيرد و زلزله هم بشود , بايد دو نماز آيات بخواند.
1502 - كسى كه قضاى چند نماز آيات بر او واجب است , چه همه آنها براى يك چيز بر او واجب شده باشد , مـثـلا سـه مـرتـبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است , چه براى چند چيز باشد مثلا براى آفتاب گـرفـتـن و مـاه گرفتن و زلزله نمازهايى بر او واجب شده باشد , موقعى كه قضاى آنها را مى خواند لازم نيست معين كند كه براى كدام يك آنها باشد.
1503 - چـيـزهـايى كه نماز آيات براى آنها واجب است , در هر جايى اتفاق بيفتد , فقط مردم همان جا بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاى ديگر واجب نيست .
1504 - وقت شروع در نماز آيات موقعى است كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مى كند و تا زمانى كه به حـالـت طـبـيعى برنگشته ادامه دارد , ( اگر چه بهتر آن است كه به قدرى تاخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند ) ولى تمام كردن نماز آيات را مى تواند تا بعد از باز شدن خورشيد يا ماه تاخير انداخت .
1505 - اگـر خواندن نماز آيات را به قدرى تاخير بيندازد كه آفتاب يا ماه شروع به باز شدن كند , نيت اداء مانعى ندارد , ولى اگر بعد از باز شدن تمام آن , نماز بخواند بايد نيت قضا نمايد.
1506 - اگـر مـدت گـرفـتـن خـورشيد يا ماه به اندازه خواندن يك ركعت نماز يا كمتر باشد , نمازى كه مـى خـوانـد ادا است , و هم چنين است اگر مدت گرفتن آنها بيشتر باشد ولى انسان نماز را نخواند , تا به اندازه خواندن يك ركعت يا كمتر به آخر وقت آن مانده باشد.
1507 - مـوقـعى كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتفاق مى افتد , اگر وقتشان وسعت داشته باشد , لازم نـيست نماز آيات را فورا بخواند و در غير اين صورت بايد فورا آن را بخواند به نحوى كه در نظر مردم تاخير محسوب نشود و اگر تاخير كرد , احتياط مستحب آن است كه بعدا بدون نيت ادا و قضا بخواند.
1508 - اگـر گـرفتن آفتاب يا ماه را نداند و بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد كه تمام آن گرفته بوده , بايد قضاى نماز آيات را بخواند , ولى اگر بفهمد مقدارى از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نيست .
1509 - اگر عده اى بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است , چنانچه انسان از گفته آنان يقين يا اطمينان شخصى پيدا نكند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند.
در صورتى كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد , نماز آيات را بخواند , ولى اگر مقدارى از آن گرفته باشد , خـوانـدن نـمـاز آيـات بر او واجب نيست و هم چنين است اگر دو نفر كه عادل بودن آنان معلوم نيست , بگويند خورشيد يا ماه گرفته , بعد معلوم شود كه عادل بوده اند.
1510 - اگـر انـسـان بـه گفته كسانى كه از روى قاعده علمى وقت گرفتن خورشيد و ماه را مى دانند , اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته , بايد نماز آيات را بخواند.
و نـيـز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه مى گيرد و فلان مقدار طول مى كشد و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا كند , بايد به حرف آنان عمل نمايد.
1511 - اگر بفهمد نماز آياتى كه خوانده باطل بوده , بايد دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
1512 - اگر در وقت نماز يوميه نماز آيات هم بر انسان واجب شود , چنانچه براى هر دو نماز وقت دارد , هر كدام را اول بخواند اشكال ندارد , و اگر وقت يكى از آن دو تنگ باشد اول آن را بخواند , و اگر وقت هر دو تنگ باشد , بايد اول نماز يوميه را بخواند.
1513 - اگـر در بـيـن نـماز يوميه بفهمد كه وقت نماز آيات تنگ است , چنانچه وقت نماز يوميه هم تنگ باشد , بايد آن را تمام كند بعد نماز آيات را بخواند.
و اگر وقت نماز يوميه تنگ نباشد , آن را بشكند و اول نماز آيات و بعد نماز يوميه را بجا آورد.
1514 - اگـر در بـين نماز آيات بفهمد كه وقت نماز يوميه تنگ است , بايد نماز آيات را رها كند و مشغول نماز يوميه شود و بعد از آن كه نماز را تمام كرد پيش از انجام كارى كه نماز را به هم بزند , بقيه نماز آيات را از همانجا كه رها كرده بخواند.
1515 - اگر در حال حيض يا نفاس زن آفتاب يا ماه بگيرد يا زلزله اتفاق بيفتد , نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد.

( دستور نماز آيات ).
 

1516 - نماز آيات دو ركعت است و در هر ركعت پنج ركوع دارد , و دستور آن اين است كه انسان بعد از نيت , تـكـبير بگويد و يك حمد و يك سوره تمام بخواند و به ركوع رود و سر از ركوع بردارد , دوباره يك حمد و يك سوره بخواند باز به ركوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نمايد و برخيزد و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.
1517 - در نـمـاز آيـات مـمـكـن است انسان بعد از نيت و تكبير و خواندن حمد , آيه هاى يك سوره را پنج قـسـمـت كـند و يك آيه يا بيشتر از آن را بخواند , بلكه كمتر از يك آيه را نيز مى تواند بخواند ولى بايد بنابر احـتـيـاط جـمله تامه باشد و سپس به ركوع رود و سر بردارد و بدون اين كه حمد بخواند , قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد , مثلا در سوره فـلق اول بسم اللّه الرحمن الرحيم * قل اعوذ برب الفلق بگويد و به ركوع رود , بعد بايستد و بگويد : من شر ما خلق دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد : ومن شر غاسق اذا وقب باز به ركوع رود و بايستد و بـگـويد : ومن شر النفاثات في العقد و برود به ركوع باز هم سر بردارد و بگويد : ومن شر حاسد اذا حسد و بـعد از آن به ركوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن , دو سجده كند و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول بجا آورد و بـعـد از سـجـده دوم تـشهد بخواند و نماز را سلام دهد , و نيز جايز است كه به كمتر از پنج قسمت تقسيم نمايد لكن هر وقت سوره را تمام كرد لازم است حمد را قبل از ركوع بعدى بخواند.
1518 - اگر در يك ركعت از نماز آيات , پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت ديگر يك حمد بخواند و سوره را پنج قسمت كند مانعى ندارد.
1519 - چيزهايى كه در نمازهاى يوميه واجب و مستحب است در نماز آيات هم واجب و مستحب مى باشد , ولـى در نـمـاز آيـات در صـورتـى كه با جماعت باشد , مى تواند رجاء به جاى اذان و اقامه سه مرتبه بگويند الصلوة و در غير جماعت چيزى نيست .
1520 - مـستحب است پيش از ركوع و بعد از آن تكبير بگويد و بعد از ركوع پنجم و دهم قبل از تكبير سمع اللّه لمن حمده نيز بگويد.
1521 - مـستحب است پيش از ركوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند و اگر فقط قنوت پيش از ركوع دهم بخواند كافى است .
1522 - اگر در نماز آيات شك كند كه چند ركعت خوانده و فكرش به جايى نرسد نماز باطل است .
1523 - اگر شك كند كه در ركوع آخر ركعت اول است يا در ركوع اول ركعت دوم و فكرش به جايى نرسد , نـمـاز بـاطـل اسـت , ولى اگر مثلا شك كند كه چهار ركوع كرده يا پنج ركوع , چنانچه شك او پيش از رسيدن به سجده بوده ركوعى را كه شك دارد به جا آورده يا نه , بايد به جا آورد ولى اگر براى سجده خم شده بايد به شك خود اعتنا نكند.
1524 - هر يك از ركوع هاى نماز آيات ركن است كه اگر عمدا كم يا زياد شود نماز باطل است , و هم چنين است اگر اشتباها كم شود و يا - بنابر احتياط - اشتباها زياد شود.

( نماز عيد قطر و قربان ).
 

1525 - نماز عيد فطر و قربان در زمان حضور امام عليه السلام واجب است و بايد با جماعت خوانده شود.
و در زمان ما كه امام عليه السلام غايب است مستحب مى باشد , و مى شود آن را با جماعت يا فرادى خواند.
1526 - وقت نماز عيد فطر و قربان از اول آفتاب روز عيد تا ظهر است .
1527 - مـسـتـحب است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند , و درعيد فطر مستحب است , بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند و زكاة فطره را هم بدهند , بعد نماز عيد را بخوانند.
1528 - نـماز عيد فطر و قربان دو ركعت است كه در ركعت اول بعد از خواندن حمد و سوره بهتر آن است كـه پـنـج تكبير بگويد , و ميان هر دو تكبير يك قنوت بخواند و بعد از تكبير پنجم تكبير ديگرى بگويد و به ركوع رود و دو سجده بجا آورد و برخيزد و در ركعت دوم چهار تكبير بگويد و ميان هر دو تكبير يك قنوت بـخـوانـد , و بـعد از تكبير چهارم تكبير ديگرى بگويد و به ركوع رود و بعد از ركوع دو سجده كند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
1529 - در قنوت نماز عيد فطر و قربان هر دعا و ذكرى بخوانند كافى است .
ولـى بهتر است اين دعا را بخوانند : اللهم اهل الكبرياء والعظمة واهل العفو والرحمة واهل التقوى والمغفرة اسالك بحق هذا اليوم الذي جعلته للمسلمين عيدا ولمحمد صلى اللّه عليه وآله ذخرا وشرفا وكرامة ومزيدا ان تصلي على محمد وآل محمد وان تدخلني في كل خير ادخلت فيه محمدا وآل محمد وان تخرجني من كـل سـوء اخـرجت منه محمدا وآل محمد صلواتك عليه وعليهم اللهم اني اسالك خير ما سالك به عبادك الصالحون واعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون .
1530 - در زمـان غـايب بودن امام عليه السلام اگر نماز عيد فطر و قربان به جماعت خوانده شود احتياط لازم آن اسـت كـه بـعـد از آن دو خطبه بخواند و بهتر است كه در خطبه عيد فطر احكام زكاة فطره و در خطبه عيد قربان احكام قربانى را بگويد.
1531 - نماز عيد سوره مخصوصى ندارد , ولى بهتر است كه در ركعت اول آن , سوره شمس سوره 91 و در ركـعت دوم سوره غاشيه سوره 88 را بخوانند - يا در ركعت اول سوره سبح اسم سوره 87 و در ركعت دوم سوره شمس را بخوانند.
1532 - مـسـتحب است نماز عيد را در صحرا بخوانند ولى در مكه مستحب است در مسجد الحرام خوانده شود.
1533 - مستحب است پياده و پا برهنه و با وقار به نماز عيد بروند و پيش از نماز غسل كنند و عمامه سفيد بر سر بگذارند.
1534 - مـسـتحب است در نماز عيد بر زمين سجده كنند و در حال گفتن تكبيرها دستها را بلند كنند و كسى كه نماز عيد مى خواند , اگر امام جماعت است , يا فرادى نماز مى خواند , نماز را بلند بخواند.
1535 - بـعد از نماز مغرب و عشاى شب عيد فطر و بعد از نماز صبح و بعد از نماز عيد فطر مستحب است اين تكبيرها را بگويد : اللّه اكبر , اللّه اكبر لا اله الا اللّه , واللّه اكبر , اللّه اكبر وللّه الحمد , اللّه اكبر , على ما هدانا .
1536 - مـسـتـحب است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تكبيرهايى را كه در مساله پيش گفته شد بگويد و بعد از آن بگويد : اللّه اكبر على ما رزقنا من بهمية الانعام والحمد للّه على ما ابلانا ولى اگر عيد قربان را در منى باشد مستحب است بعد از پانزده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم ذى حجه است , اين تكبيرها را بگويد.
1537 - احتياط مستحب آن است كه زنها از رفتن به نماز عيد خوددارى كنند ولى احتياط براى زنهاى پير نيست .
1538 - در نـماز عيد هم مثل نمازهاى ديگر , ماموم بايد غير از حمد و سوره چيزهاى ديگر نماز را خودش بخواند.
1539 - اگر ماموم موقعى برسد كه امام مقدارى از تكبيرها را گفته بعد از آن كه امام به ركوع رفت , بايد آنـچـه از تـكـبـيرها و قنوت ها را كه با امام نگفته خودش بگويد , و اگر در هر قنوت يك سبحان اللّه يا يك الحمد للّه بگويد كافى است .
1540 - اگر در نماز عيد موقعى برسد كه امام در ركوع است مى تواند نيت كند و تكبير اول نماز را بگويد و به ركوع رود.
1541 - اگـر در نماز عيد يك سجده را فراموش كند لازم است كه بعد از نماز آن را بجا آورد , و هم چنين اگر كارى كه براى آن در نماز يوميه سجده سهو لازم است پيش آيد لازم است دو سجده سهو بنمايد.

( اجير گرفتن براى نماز ).
 

1542 - بـعـد از مرگ انسان , مى شود براى نماز و عبادتهاى ديگر او كه در زندگى بجا نياورده , ديگرى را اجير كنند , يعنى به او مزد دهند كه آنها را بجا آورد.
و اگر كسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است .
1543 - انـسـان مـى تـواند براى بعضى از كارهاى مستحبى مثل حج و عمره و زيارت قبر پيغمبر و امامان عـليهم السلام , از طرف زندگان اجير شود , و نيز مى تواند كار مستحبى را انجام دهد , و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
1544 - كـسـى كـه بـراى نماز قضاى ميت اجير شده , بايد يا مجتهد باشد يا نماز را بر طبق تقليد صحيح انجام دهد.
يا آن كه عمل به احتياط كند در صورتى كه موارد احتياط را كاملا بداند.
1545 - اجير بايد موقع نيت , ميت را معين نمايد و لازم نيست اسم او را بداند , پس اگر نيت كند از طرف كسى نماز مى خوانم كه براى او اجير شده ام كافى است .
1546 - اجير بايد عمل را به قصد آنچه در ذمه ميت است به جا آورد و اگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه كند كافى نيست .
1547 - بايد كسى را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را انجام مى دهد.
1548 - كـسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كرده اند , اگر بفهمند كه عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده , بايد دوباره اجير بگيرند.
1549 - هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه , اگر چه بگويد , انجام داده ام , ولى اطمينان به گفته او نباشد , بايد دوباره اجير بگيرد.
و اما اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه , مى تواند بنابر صحت آن بگذارد.
1550 - كـسـى كـه عـذرى دارد مـثلا با تيمم يا نشسته نماز مى خواند مطلقا بنابر احتياط نمى شود براى نمازهاى ميت اجير كرد , اگر چه نماز ميت هم همان طور قضا شده باشد.
1551 - مـرد براى زن و زن براى مرد مى تواند اجير شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد اجير به تكليف خود عمل نمايد.
1552 - در قـضـاى نمازهاى ميت ترتيب واجب نيست مگر در نمازهايى كه اداء آنها ترتيب دارد , مثل نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا از يك روز چنان كه سابقا گذشت .
1553 - اگـر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصى انجام دهد بايد همان طور بجا آورد , و اگر بـا او شـرط نـكـنند , بايد در آن عمل به تكليف خود رفتار نمايد , و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خـودش و ميت هر كدام كه به احتياط نزديك تر است , به آن عمل كند , مثلا اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است , سه مرتبه بگويد.
1554 - اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند , بايد مقدارى از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد.
1555 - اگـر انـسان چند نفر را براى نماز قضاى ميت اجير كند , بنابر آنچه در مساله ( 1552 ) گفته شد لازم نيست براى هر كدام آنها وقتى را معين نمايد.
1556 - اگـر كسى اجير شود كه مثلا در مدت يك سال نمازهاى ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بـمـيرد , بايد براى نمازهايى كه مى دانند بجا نياورده , ديگرى را اجير نمايند , و اگر احتمال مى دهند كه بجا نياورده بنابر احتياط واجب نيز اجير بگيرند.
1557 - كسى را كه براى نمازهاى ميت اجير كرده اند , اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد , چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند , مى توانند اجرة المسماى باقى مانده را گرفته يا آن كه اجاره را فسخ نمايند , و اجرة المثل او را بدهند و اگر شرط نكرده باشند كه خـودش بـخـوانـد بايد ورثه اش از مال او كسى را اجير بگيرند اما اگر نداشته باشد بر ورثه او چيزى واجب نيست .
1558 - اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد , بعد از عمل به دستورى كه در مساله قبلى ذكر شد.
اگر چيزى از مال او زياد آمد , در صورتى كه وصيت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند , براى تمام نمازهاى او اجير بگيرند , و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز او برسانند.

( احكام روزه ).
 

1/1558 - روزه آن اسـت كـه انـسان براى انجام خواست خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از نه چيزى كه بعدا گفته مى شود خوددارى نمايد.

( 4-1- نيت ).
 

1559 - لازم نـيـسـت انـسـان نيت روزه را از قلب خود بگذراند يا مثلا بگويد فردا را روزه مى گيرم , بلكه همين قدر كه بنا داشته باشد براى انجام خواست خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب كارى كه روزه را باطل مـى كند انجام ندهد كافى است , و براى آن كه يقين كند تمام اين مدت را روزه بوده , بايد مقدارى پيش از اذان صبح و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد.
1560 - انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان براى روزه فرداى آن نيت كند و بهتر آن است كه شب اول ماه هم نيت روزه همه ماه را بنمايد.
1561 - آخـرين وقت نيت روزه ماه رمضان براى شخص ملتفت قبل از اذان صبح است به اين معنى كه بايد قصد روزه را قبل از اذان صبح داشته باشد هر چند به واسطه خواب يا مانند آن متوجه قصد خود نباشد.
1562 - كـسـى كـه كـارهـايـى كـه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد , در هر وقت از روز نيت روزه مستحبى بكند هر چند فاصله كمى تا مغرب باشد روزه او صحيح است .
1563 - كسى كه پيش از اذان صبح در روزه ماه رمضان و هم چنين در روزه واجبى كه زمانش معين است , بدون نيت روزه خوابيده است , اگر پيش از ظهر بيدار شود و نيت كند , روزه او صحيح است , و اگر بعد از ظـهـر بيدار شود , بايد بنابر احتياط بقيه روز را به قصد قربت مطلقه امساك كند , و روزه آن روز را نيز قضا نمايد.
1564 - اگـر بخواهد غير روزه رمضان روزه ديگرى بگيرد , بايد آن را معين نمايد , مثلا نيت كند كه روزه قضا يا روزه كفاره مى گيرم , ولى در ماه رمضان لازم نيست نيت كند كه روزه ماه رمضان مى گيرم , بلكه اگر نداند ماه رمضان است يا فراموش نمايد و روزه ديگرى را نيت كند , روزه ماه رمضان حساب مى شود.
1565 - اگر بداند ماه رمضان است و عمدا نيت روزه غير رمضان كند , روزه اى كه قصد كرده است حساب نـمـى شود , و هم چنين روزه ماه رمضان حساب نمى شود , اگر آن قصد با قصد قربت منافات داشته باشد بلكه اگر منافات هم نداشته باشد , بنابر احتياط روزه ماه رمضان حساب نمى شود.
1566 - اگر مثلا به نيت روز اول ماه روزه بگيرد , بعد بفهمد دوم يا سوم بوده , روزه او صحيح است .
1567 - اگر پيش از اذان صبح نيت كند و بيهوش شود و در بين روز به هوش آيد , بنابر احتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام نمايد , و اگر تمام نكرد قضاى آن را به جا آورد.
1568 - اگـر پـيش از اذان صبح نيت كند و مست شود و در بين روز به هوش آيد , احتياط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضاى آن را هم به جا آورد.
1569 - اگر پيش از اذان صبح نيت كند و بخوابد و بعد از مغرب بيدار شود , روزه اش صحيح است .
1570 - اگر نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است و پيش از ظهر ملتفت شود , چنانچه كارى كه روزه را بـاطل مى كند انجام داده باشد , روزه او باطل مى باشد ولى بايد تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انـجـام نـدهـد , و بعد از رمضان هم آن روزه را قضا نمايد , و هم چنين است بنابر احتياط اگر بعد از ظهر مـلـتـفت شود كه ماه رمضان است , و اما اگر پيش از ظهر ملتفت شود , و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد روزه اش صحيح است .
1571 - اگـر بـچـه پيش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود , بايد روزه بگيرد و اگر بعد از اذان بالغ شود , روزه آن روز بـر او واجـب نـيـست , مگر آن كه قصد روزه مستحبى كرده باشد كه اتمام روزه آن روز بنابر احتياط در اين صورت لازم است .
1572 - كـسـى كه براى به جا آوردن روزه ميتى اجير شده , يا روزه كفار دارد , اگر روزه مستحبى بگيرد اشـكال ندارد , ولى كسى كه روزه قضا دارد نمى تواند روزه مستحبى بگيرد و چنانچه فراموش كند و روزه مستحب بگيرد , در صورتى كه پيش از ظهر يادش بيايد , روزه مستحبى او به هم مى خورد و مى تواند نيت خـود را بـه روزه قضا برگرداند , و اگر بعد از ظهر ملتفت شود , روزه او بنابر احتياط باطل است , و اگر بعد از مغرب يادش بيايد , صحت روزه اش خالى از اشكال نيست .
1573 - اگـر غير از روزه ماه رمضان روزه معين ديگرى بر انسان واجب باشد , مثلا نذر كرده باشد كه روز معينى را روزه بگيرد , چنانچه عمدا تا اذان صبح نيت نكند , روزه اش باطل است , و اگر نداند كه روزه آن روز بر او واجب است , يا فراموش كند و پيش از ظهر يادش بيايد , چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند , انـجـام نداده باشد و نيت كند , روزه او صحيح , و اگر بعد از ظهر يادش بيايد احتياطى را كه در روزه ماه رمضان گفته شد , مراعات نمايد.
1574 - اگـر بـراى روزه واجـب غير معينى مثل روزه كفاره عمدا تا نزديك ظهر نيت نكند اشكال ندارد , بـلـكـه اگر پيش از نيت تصميم داشته باشد كه روزه نگيرد , يا ترديد داشته باشد كه بگيرد يا نه , چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد و پيش از ظهر نيت كند , روزه او صحيح است .
1575 - اگـر در ماه رمضان , پيش از ظهر كافر مسلمان شود , و از اذان صبح تا آن وقت كارى كه روزه را بـاطل مى كند انجام نداده باشد , بنابر احتياط واجب بايد نيت روزه كند و روزه را تمام نمايد و اگر آن روز را روزه نگيرد , قضاى آن را بجا آورد.
1576 - اگر در وسط روز ماه رمضان پيش از ظهر مريض خوب شود , و تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد بايد نيت روزه كند و آن روز را روزه بگيرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز بر او واجب نيست .