س 865: آيا بر كارمندانى كه گاهى مقدارى مال از
مخارج سالانه آنها زياد مىآيد، با توجه به اينكه بدهىهاى نقدى و قسطى دارند، خمس
واجب است؟
اگر بدهى بر اثر قرض كردن در طول سال براى مخارج
همان سال يا خريد بعضى از مايحتاج سال به صورت نسيه باشد، در صورتى كه بخواهد دين
خود را از منافع همان سال ادا نمايد، مقدار دين از باقيمانده درآمد آن سال استثنا
مىشود، و در غير اين صورت، تمام درآمد باقيمانده خمس دارد.
س 866: آيا قرضى كه براى حج تمتع گرفته مىشود
بايد خمس آن داده شده باشد و بعد از پرداخت خمس، باقيمانده آن براى مخارج حج پرداخت
شود؟
مالى كه قرض گرفته مىشود، خمس ندارد.
س 867: من در خلال پنج سال مبلغى را به بنياد مسكن
جهت گرفتن زمينى به اميد تأمين مسكن پرداخت كردم، ولى تاكنون تصميمى براى واگذارى
زمين گرفته نشده است، لذا تصميم دارم، آن مبالغ را از بنياد مسكن باز پس بگيرم، با
توجه به اينكه قسمتى از آن را قرض گرفتهام و قسمتى را هم از فروش فرش خانهام و
باقيمانده آن را هم از حقوق همسرم كه معلّم است، تهيه كردهام، اميدوارم به دو سؤال
ذيل پاسخ فرمائيد.
1 - اگر بتوانم مبلغ مزبور را پس بگيرم و آن را فقط براى تهيه
مسكن (زمين يا خانه) مصرف كنم، آيا خمس به آن تعلق مىگيرد؟
2 - چه مقدار خمس به آن تعلق مىگيرد؟
در فرض مرقوم كه پول از راه هديه يا قرض يا فروش
لوازم زندگى تهيه شده، خمس آن واجب نيست.
س 868: چند سال پيش از بانك وام گرفته و آن را به
مدت يك سال به حساب بانكىام واريز كردم، و بدون آنكه موفق به استفاده از آن وام
شوم، هر ماه قسط آن را مىپردازم، آيا به اين وام، خمس تعلق مىگيرد؟
خمس آن مقدار از وام مزبور كه اقساط آن را تا سر
سال خمسى از منفعت كسب خود پرداخت كردهايد، واجب است.
س 869: اينجانب مبالغى به خاطر ساختمان منزل
بدهكار هستم و اين بدهكارى تا دوازده سال طول خواهد كشيد، خواهشمندم مرا در رابطه
با موضوع خمس راهنمائى فرمائيد كه آيا اين بدهى از درآمد سال استثناء مىشود؟
اقساط بدهى ساخت مسكن و مانند آن را هر چند
مىتوان از درآمد كسب همان سال پرداخت نمود، ولى در صورت عدم پرداخت، از در آمد آن
سال استثنا نمىشود، بلكه به باقيمانده درآمد سر سال خمسى، خمس تعلق مىگيرد.
س 870: كتابهايى كه دانشجو از مال پدر خود يا از
وامى كه دانشگاه به دانشجويان مىدهد، مىخرد و منبع درآمدى هم ندارد، آيا خمس
دارد؟ در صورتى كه بداند پدر خمس پول كتابها را نداده، آيا پرداخت خمس آن واجب است؟
كتابهايى كه با پول وام و يا با پولى كه پدر به او
بخشيده، خريده شده است، خمس ندارد مگر آنكه يقين داشته باشد كه عين پولى كه پدر به
او بخشيده، متعلق خمس است كه در اين صورت پرداخت خمس آن واجب است.
س 871: اگر شخصى مبلغى را قرض بگيرد و نتواند آن
را قبل از آن سال ادا كند، آيا پرداخت خمس آن بر عهده قرض دهنده است يا قرض گيرنده؟
بر قرض گيرنده خمس مال قرضى واجب نيست، ولى قرض
دهنده اگر مال قرضى را از درآمد ساليانه كارش و قبل از پرداخت خمس آن قرض داده است،
در صورتى كه بتواند تا آخر سال قرضش را از بدهكار بگيرد، واجب است كه هنگام رسيدن
سال خمسىاش خمس آن را بپردازد، و اگر نتواند قرض خود را تإ؛هه پايان سال بگيرد،
فعلا پرداخت خمس آن واجب نيست، ليكن هر وقت آن را وصول كرد بايد خمس آن را بدهد.
س 872: افراد بازنشسته كه همچنان حقوق ماهيانه
دريافت مىكنند، آيا بايد خمس حقوقى را كه در طول سال دريافت مىكنند، بپردازند؟
مبالغى كه از حقوق زمان اشتغال كسر نمودهاند و پس
از بازنشستگى، ماهانه مىپردازند، درصورتى كه از مخارج سال اضافهبيايد، پرداخت خمس
آن واجباست.
س 873: اسيرانى كه به پدر و مادر آنان از طرف
جمهورى اسلامى در طول مدت اسارت، حقوق ماهيانه پرداخت شده و در بانك پس انداز گشته
است، آيا با توجه به اينكه آقايان اسراء اگر دسترسى به آن پول داشتند، آن را مصرف
مىكردند، به مال مزبور خمس تعلق مىگيرد يا خير؟
پول مذكور خمس ندارد.
س 874: من به شخصى مبلغى پول بدهكارم، اگر سر سال
برسد وطلبكار قرض خود را مطالبه نكند و مقدارى از درآمد سالانه كه با آن مىتوانم
قرض خود را ادا كنم، نزد من موجود باشد، آيا اين بدهى از درآمد سالانه استثناء
مىشود يا خير؟
بدهى اعم از اينكه بر اثر قرض گرفتن باشد و يا بر
اثر خريد نسيه لوازم خانگى، اگر به خاطر تأمين مخارج سالانه زندگى همان سال درآمد
باشد اگر بخواهد پرداخت نمايد، از درآمد سال كسر مىشود، ولى اگر براى بدهىهاى
سالهاى قبل باشد، هر چند مصرف در آمد سالانه براى پرداخت آن جايز است، ولى اگر تا
پايان سال پرداخت نشود از درآمد سالانه استثنا نمىشود.
س 875: آيا خمس بر كسى كه مالى در حساب سالانهاش
باقى مانده، و در حالى سال خمسىاش رسيده كه بدهكار است، با توجه به اينكه چند سال
براى پرداخت قرضش فرصت دارد، واجب است؟
بدهى پرداخت نشده چه بدون مدت باشد و چه مدت دار،
از درآمد سالانه استثنا نمىشود، مگر اين كه براى تأمين هزينههاى سال درآمد باشد
كه از درآمد آن سال مقدارى را كه مىخواهد صرف بدهى خود كند، استثنا مىشود و به
معادل آن از درآمد سالانه، خمس تعلق نمىگيرد.
س 876: آيا به مالى كه شركتهاى بيمه بر اساس
قرارداد براى جبران خسارت به بيمه شده پرداخت مىكنند، خمس تعلق مىگيرد؟
پولى كه شركتهاى بيمه به فرد بيمه شده پرداخت
مىكنند، خمس ندارد.
س 877: در سال گذشته مبلغى را قرض گرفته و با آن
زمينى خريدم به اين اميد كه افزايش قيمت پيدا كند و بعد از فروش آن و خانه مسكونى
فعلى ام، مشكل مسكن خود را در آينده حل كنم، اكنون سال خمسى من فرا رسيده، سؤال من
اين است كه آيا مىتوانم آن بدهى را از منفعت كسب سال گذشتهام كه خمس به آن تعلق
گرفته، استثنا كنم يا خير؟
با فرض اين كه قرض مزبور جهت خريد زمين براى فروش
آن در آينده بوده است، از منفعت كسب سالى كه در آن قرض گرفتهايد، استثناء نمىشود،
و پرداخت خمس درآمد سالانه كسب كه از مخارج آن سال زياد آمده، واجب است.
س 878: من از بانك مقدارى وام گرفتم كه وقت پرداخت
آن بعد از تاريخ سال خمسىام فرا مىرسد و مىترسم كه اگر آن مبلغ را امسال
نپردازم، سال آينده قادر به اداى آن نباشم، تكليف من هنگام رسيدن سال خمسى ام در
رابطه با پرداخت خمس چيست؟
اگر درآمد سال را پيش از پايان آن در پرداخت قرض
خود مصرف كنيد و قرض هم براى افزايش سرمايه نباشد، خمس ندارد، ولى اگر قرض براى
افزايش سرمايه باشد و يا قصد پس انداز درآمد سالانه را داشته باشيد، پرداخت خمس آن
بر شما واجب است.
س 879: معمول است كه براى اجاره خانه مقدارى پولِ
پيش پرداخت مىكنند، اگر اين پول از منابع كسب باشد، و چند سال در نزد صاحب خانه
بماند آيا پس از دريافت بلافاصله بايد خمس آن پرداخت شود و در صورتى كه بخواهد با
همان پول در جاى ديگر منزل اجاره كند، چطور؟
مادامى كه به اين پول براى اجاره منزل نياز دارد
خمس ندارد.