س 1013: بعضى از اشخاص از طرف خود اقدام به پرداخت
قبض آب و برق سادات مىكنند، آيا احتساب آن از خمس جايز است يا خير؟
آنچه را تاكنون به قصد سهم سادات پرداختند، مورد
قبول است، ولى براى موارد بعدى، قبل از پرداخت، لازم است كسب اجازه كنند.
س 1014: آيا حضرتعالى مصرف ثلث سهم مبارك امام
عليه السلام را براى خريد و توزيع كتابهاى دينى، اجازه مىفرمائيد؟
اگر وكلاى مجاز ما تهيه و توزيع كتابهاى مفيد دينى
را لازم بدانند، جايز است كه از ثلثى كه مجاز به صرف آن در موارد معين شرعى هستند،
آن كار را انجام دهند.
س 1015: آيا جايز است سهم سادات به علويه فقيرى كه
ازدواج كرده و فرزندانى دارد ولى شوهرش غير علوى و فقير است، داده شود، و آيا او
مىتواند آن را صرف فرزندان و شوهرش نمايد؟
اگر شوهر بر اثر فقر نتواند نفقه همسرش را بدهد و
همسر وى هم شرعا فقير باشد، مىتواند براى رفع نيازش، سهم سادات بگيرد و آن را براى
خود و فرزندان و حتى شوهرش مصرف كند.
س 1016: گرفتن سهم امام «عليه السلام» و سهم سادات
توسط اشخاصى كه علاوه بر شهريه حوزه درآمدهاى ديگرى كه براى تأمين زندگى آنها كافى
است داشته باشند، چه حكمى دارد؟
كسى كه شرعا مستحق نبوده و مشمول مقررات شهريه
حوزه هم نباشد، گرفتن سهمين براى او جايز نيست.
س 1017: زن علويهاى ادعا مىكند كه پدرش در
پرداخت هزينه خانوادهاش كوتاهى نموده و مجبور به گدائى در كنار مساجد شدهاند تا
از اين طريق مالى به دست آورده و مصرف كنند. اهالى منطقه هم آن سيد را فردى
ثروتمند، ولى خسيس نسبت به خانوادهاش مىدانند، آيا دادن نفقه آنان از سهم سادات
جايز است؟ و بر فرض كه پدر بگويد كه بر من فقط دادن هزينه پوشاك و خوراك واجب است،
ولى پرداخت بقيه مخارج مثل لوازم اختصاصى زنان و پول روزانه كودكان، واجب نيست، آيا
مىتوان به مقدار رفع احتياج از سهم سادات به آنان داد؟
در صورت اول اگر نمىتوانند نفقه خود را از پدرشان
بگيرند، جايز است به مقدار نفقه از سهم سادات به آنان داده شود. همچنين در صورت
دوم، اگر علاوه بر خوراك و پوشاك، به چيز ديگرى كه مناسب حالشان است، نياز داشته
باشند، جايز است به مقدار رفع نياز از سهم سادات به آنان پرداخت شود.
س 1018: آيا اجازه مىفرمائيد كه افرادى خودشان
سهم سادات را به سادات فقير بدهند؟
كسى كه سهم سادات بر عهده اوست، واجب است در
پرداخت آن به مستحقين اجازه بگيرد.
س 1019: آيا مقلدين حضرتعالى در مصرف خمس
مىتوانند سهم سادات را به سيد فقير بدهند يا اينكه بايد همه خمس يعنى سهم سادات و
سهم امام «عليه السلام» را تحويل وكيل شما بدهند تا در موارد شرعى آن مصرف كند؟
در اين رابطه فرقى بين سهم سادات و سهم مبارك امام
«عليه السلام» نيست.
س 1020: آيا حقوق شرعى (خمس، ردّ مظالم، زكات) از
شؤون حكومت است يا خير؟ و كسى كه خمس بر عهده اوست، آيا مىتواند خودش سهم سادات و
ردّ مظالم و زكات را به افراد مستحق بدهد؟
در زكات جايز است كه خودش آنها را به فقراى متدين
و عفيف بدهد، و در ردّ مظالم أحوط آن است كه با اذن حاكم شرع باشد، ولى در خمس واجب
است كه همه آن را به دفتر ما و يا به يكى از وكلاى مجاز ما تحويل دهد تا در موارد
شرعى كه براى آن مقرر شده، مصرف شود، و يا در پرداخت آن به مستحقين اجازه بگيرد.
س 1021: آيا ساداتى كه داراى شغل و كسبى هستند،
استحقاق خمس دارند يا خير؟ اميدوارم توضيح فرمائيد.
اگر درآمد آنان براى زندگىشان به طور متعارف و
مناسب با شأن عرفىشان كافى باشد، مستحق خمس نيستند.
س 1022: جوانى بيست و پنج ساله و كارمند هستم، تا
به حال مجرد بوده و با پدر و مادرم زندگى مىكنم، پدرم پيرمردى كهنسال و از كار
افتاده است كه درآمدى ندارد و چهار سال است كه همه مخارج زندگى را من تأمين مىكنم.
با توجه به اينكه نمىتوانم هم خمس درآمد سالانه را بدهم و هم مخارج زندگى را تأمين
كنم، و مبلغ نوزده هزار تومان هم از خمس درآمد سالهاى قبل بدهكارم و آن را يادداشت
كردهام تا بعدا بپردازم، خواهشمندم توضيح فرمائيد كه آيا جايز است خمس درآمدهاى
سال را به نزديكان خود مثل پدر و مادر بدهم؟
اگر پدر و مادر شما قدرت مالى اداره امور زندگى
خود را ندارند و شما توانائى كمك به آنان را داريد، كمك به آنان بر شما واجب
مىشود، و آنچه را كه جهت تأمين نفقه آنان مىپردازيد، جزو مؤونه شما محسوب است،
ولى شرعا نمىتوانيد آن را به جاى خمس كه دادن آن هم واجب است، حساب نمائيد.
س 1023: مبلغى بابت سهم مبارك امام «عليه السلام»
بر عهده من است كه بايد آن را به حضرتعالى بپردازم، و از طرفى مسجدى هست كه احتياج
به كمك دارد، آيا اجازه مىفرمائيد كه مبلغ مزبور را به امام جماعت آن مسجد بدهم تا
در ساختمان و تكميل آن مصرف نمايد؟
در حال حاضر، سهمين مباركين براى اداره حوزههاى
علميه مورد نياز است. براى ساختمان مسجد و تكميل آن مىتوان از كمكهاى مؤمنين
استفاده كرد.
س 1024: با توجه به اينكه احتمال مىدهيم پدر ما
در زمان حيات خمس اموال خود را به طور كامل نپرداخته باشد، و ما قطعهاى از
زمينهاى او را براى ساخت بيمارستان بخشيدهايم، آيا مىتوان آن زمين را از خمس
اموال متوفّى حساب كرد؟
زمين مذكور به عنوان خمس محسوب نمىشود.
س 1025: در چه مواردى بخشيدن خمس به كسى كه آن را
مىدهد، جايز است؟
سهم مبارك امام عليه السلام و سهم سادات، قابل
بخشش نيست.
س 1026: شخصى در پايان سال خمسى، به طور مثال صد
هزار تومان زائد بر مؤونه دارد كه خمس آن را داده است، اگر در سال بعد مقدار آن به
صد و پنجاه هزار تومان برسد، آيا در سال جديد بايد خمس پنجاه هزار تومان را بپردازد
يا اينكه بايد دوباره خمس صد و پنجاه هزار تومان را بدهد؟
اگر مالى كه خمس آن داده شده، در سال جديد مصرف
نشود و باقى بماند، دوباره خمس ندارد، و اگر درآمد آن سال به طور مشترك با مال مخمس
در مؤونه سال مصرف شود، واجب است كه خمس باقيمانده در پايان سال به نسبت غير مخمّس
به مخمّس پرداخت شود.
س 1027: طلاب علوم دينى كه هنوز ازدواج نكردهاند
و مسكنى ندارند، اگر درآمدى از طريق تبليغ و كار يا سهم امام عليه السلام داشته
باشند، آيا مشمول خمس است يا اينكه مىتوانند بدون پرداخت خمس، آن را به اين دليل
كه از وجوب خمس استثنا شده، براى هزينههاى ازدواج پس انداز كنند؟
حقوق شرعى كه از طرف مراجع به طلّاب محترمى اهدا
مىشود كه مشغول تحصيل در حوزههاى علوم دينى هستند، خمس ندارد، ولى ساير درآمدهائى
كه از راه تبليغ و كار دارند، اگر تا سر سال خمسى باقى بماند، خمس آن واجب است.
س 1028: اگر شخصى پس اندازى داشته باشد كه مخلوطى
از مال مخمّس و غير مخمّس است و گاهى از آن براى مخارج خود برداشت كرده و گاهى هم
به آن اضافه مىكند. با توجه به اينكه مقدار مال مخمّس معلوم است، آيا پرداخت خمس
مجموع مبلغ باقيمانده واجب است يا اينكه بايد فقط خمس مال غير مخمّس را بدهد؟
واجب است كه خمس مبلغ باقيمانده را به نسبت مال
غير مخمّس به مخمّس، بپردازد.
س 1029: كفنى را خريده و چندين سال مانده است، آيا
پرداخت خمس آن واجب است يا اينكه فقط پرداخت خمس قيمت خريد آن واجب است؟
پولى كه با آن كفن خريده، اگرمخمّس باشد، ديگر خمس
ندارد وگرنه بايد خمس كفن را بپردازد.
س 1030: من طلبه علوم دينى هستم، مقدارى پول داشتم
كه با آن و كمك ديگران و استفاده از سهم سادات و گرفتن قرض، توانستم خانه كوچكى
بخرم و اكنون آن را فروختهام، اگر بر پول آن سال بگذرد و خانهاى نخرم، آيا به آن
پول كه آماده براى خريد خانه است، خمس تعلق مىگيرد؟
خانهاى كه از شهريه حوزه علميه و كمك افراد خيّر
و حقوق شرعى ديگر و قرض خريدارى شده، پول فروش آن خمس ندارد.