س 1886: پدرى يك دختر و يك پسر بالغ سفيه دارد كه
تحت سرپرستى او است، آيا بعد از مرگ پدر جايز است خواهر به عنوان ولايت بر برادر
سفيه در اموالش تصرف كند؟
خواهر و برادر نسبت به برادر سفيه خود ولايتى
ندارند، بلكه ولايت بر برادر سفيه و اموالش در صورتى كه جد پدرى نداشته باشد و پدر
هم به كسى براى ولايت بر او وصيّت نكرده باشد، با حاكم شرع است.
س 1887: آيا معيار در سن بلوغ پسران و دختران سال
شمسى است يا قمرى؟
معيار، سال قمرى است.
س 1888: براى تشخيص اينكه فردى به سن بلوغ رسيده
يا نه، چگونه مىتوان بر اساس سال قمرى، تاريخ ولادت او را از نظر سال و ماه بدست
آورد؟
در صورتى كه تاريخ تولد بر اساس سال شمسى معلوم
باشد، مىتوان آن را از طريق محاسبه اختلاف بين سال قمرى و سال شمسى بدست آورد.
س 1889: آيا پسرى كه قبل از پانزده سالگى محتلم
شده، حكم به بلوغ او مىشود؟
با احتلام، حكم به بلوغ او مىشود زيرا احتلام
شرعا از نشانههاى بلوغ است.
س 1890: اگر به مقدار ده درصد احتمال بدهيم كه دو
علامت ديگر بلوغ (غير از سن تكليف) زودتر ظاهر شدهاند، حكم چيست؟
مجرّد احتمال اينكه آن دو نشانه زودتر ظاهر
شدهاند، براى حكم به بلوغ كافى نيست.
س 1891: آيا جماع از نشانههاى بلوغ محسوب مىشود
و با انجام آن، تكاليف شرعى واجب مىگردند؟ و اگر فردى از حكم آن آگاهى نداشته باشد
و چندين سال بگذرد، آيا غسل جنابت بر او واجب مىشود؟ و آيا اگر اعمال مشروط به
طهارت مانند نماز و روزه را قبل از غسل جنابت انجام بدهد، آن اعمال باطل هستند و
قضاى آنها واجب است؟
مجرّد جماع بدون انزال و خروج منى از نشانههاى
بلوغ نيست، ولى باعث جنابت مىشود و واجب است هنگام رسيدن به سن بلوغ غسل كند و تا
زمانى كه يكى از نشانههاى بلوغ در فردى تحقق پيدا نكرده، شرعا حكم به بلوغ او
نمىشود و مكلف به احكام شرعى نيست و كسى كه در كودكى بر اثر جماع جنب شده و سپس
بعد از رسيدن به سن بلوغ، بدون انجام غسل جنابت نماز خوانده و روزه گرفته، واجب است
نمازهاى خود را اعاده كند، ولى در صورتى كه جهل به جنابت داشته، قضاى روزههايش
واجب نيست.
س 1892: تعدادى از دانشآموزان دختر و پسر مؤسسه
ما طبق تاريخ تولدشان به سن بلوغ رسيدهاند و بر اثر مشاهده اختلال در حافظه و ضعف
آن ،مورد معاينات پزشكى قرار گرفتند تا هوش و حافظه آنان آزمايش شود، نتيجه آن
بررسىها اثبات عقبماندگى ذهنى آنان از يك سال پيش يا بيشتر بود، ولى بعضى از آنان
را نمىتوان مجنون محسوب كرد زيرا در حدّى هستند كه مسائل اجتماعى و دينى را درك
مىكنند، آيا تشخيص اين مركز مانند تشخيص پزشكان اعتبار دارد و براى آن دانشآموزان
ملاك است؟
معيار توجه تكاليف شرعى به انسان اين است كه او
شرعا بالغ و از نظر عرف عاقل باشد، ولى درجات درك و هوش معتبر نيست و دراين رابطه
تأثيرى ندارد.
س 1893: در بعضى از احكام در خصوص كودك مميّز آمده
است: «كودكى كه خوب را از بد تشخيص مىدهد» منظور از خوب و بد چيست؟ و سن تمييز چه
سنى است؟
منظور از خوب و بد چيزى است كه عرف آن را خوب يا
بد مىداند و بايد در اين رابطه، شرايط زندگى كودك و عادات و آداب و سنتهاى محلى
هم ملاحظه شود و امّا سن تمييز، به تبع اختلاف اشخاص در استعداد و درك و هوش، مختلف
است.
س 1894: آيا ديدن خونى كه داراى صفات حيض است،
توسط دختر قبل از اتمام نهسالگى، علامت بلوغ اوست؟
اين خون علامت شرعى بلوغ دختر نيست و حكم حيض را
ندارد هر چند صفات آن را داشته باشد.
س 1895: اگر فردى كه به علتى توسط مراجع قضائى از
تصرّف در اموال خود ممنوع شده، مقدارى از اموال خود را قبل از وفات به عنوان تقدير
و تشكر از خدمات پسر برادرش به او بدهد و برادرزادهاش هم اموال مزبور را بعد از
وفات عمويش خرج تجهيزو برآورده كردن نيازهاى خاص او بكند، آيا جايز است مراجع
قضايى، آن اموال را از او مطالبه كنند؟
اگر اموالى كه به برادرزادهاش داده، مشمول حجر
بوده و يا ملك ديگرى باشد، شرعا حق ندارد آن را به او بدهد و برادرزادهاش هم
نمىتواند در آن تصرّف كند وجايز است مراجع قضايى آن مال را از او مطالبه كنند و در
غير اين صورت كسى حق ندارد آن مال را از او پس بگيرد.