س 365: خواهشمنديم به سؤالات زير پاسخ فرمائيد:
1 - به استناد بعضى از
كتابهاى فقهى، گفته شده كه در روزهاى چهارم خرداد و بيست و ششم تير آفتاب بطور
عمودى بر كعبه مىتابد. آيا در اين هنگام، تشخيص جهت قبله با{. P يعنى در روز بيست
و پنجم ماه پنجم و هفدهم ماه هفتم از سال ميلادى P} نصب شاخص در زمانى كه صداى اذان
مكه بلند مىشود، امكان دارد؟ اگر جهت قبله در محراب مساجد با جهت سايه شاخص اختلاف
داشت، كداميك صحيحتر است؟
2 - آيا اعتماد بر قبله نما صحيح است؟
اعتماد بر شاخص يا قبله نما در صورتى كه موجب اطمينان براى مكلّف شود، صحيح است
و بايد طبق آن عمل گردد، و در غير اين صورت مىتوان بر اساس محراب مساجد و قبور
مسلمين جهت قبله را تشخيص داد.
س 366: اگر شدت درگيرى و جنگ مانع تعيين جهت قبله شود، آيا نماز خواندن به هر
طرف صحيح است؟
اگر گمانش به هيچ طرف نمىرود و وقت هم باشد بنابر احتياط، بايد به چهار طرف
نماز خوانده شود. ولى اگر وقت نباشد، به مقدار وسعت وقت به هر طرف كه احتمال مىدهد
قبله است، نماز بخواند.
س 367: اگر نقطه مقابل كعبه مكرمه در طرف ديگر زمين مشخص شود به طورى كه اگر خط
مستقيمى از وسط زمين كعبه عبور كند و زمين را شكافته و از مركز آن بگذرد، از سمت
ديگر اين نقطه بيرون آيد، در اين جا چگونه مىتوان رو به قبله ايستاد؟
ملاك روبه قبله بودن اين است كه انسان از سطح كره زمين به طرف بيت عتيق باشد،
يعنى از طرف سطح زمين رو به طرف كعبه كه روى زمين در مكه مكرمه ساخته شده است،
بايستد. بنابراين اگر انسان در يك نقطهاى از كره زمين باشد كه اگر خطوط مستقيمى از
چهار جهت آن مكان بر سطح كره زمين به طرف مكه مكرمه ترسيم شود، از نظر مسافت با هم
مساوى باشند، مخير است براى قبله به هر طرف كه خواست بايستد و نماز بخواند. ولى اگر
مسافت خطوط در بعضى از جهتها كمتر و كوتاهتر باشد به مقدارى كه با آن، صدق عرفى
رو به قبله بودن اختلاف پيدا كند، بر انسان واجب است جهت كوتاهتر را انتخاب كند.
س 368: اگر انسان در وضعيتى باشد كه اصلا جهت قبله را نداند و گمانش نيز به هيچ
طرف نرود، وظيفهاش نسبت به نماز چيست، يعنى به كدام جهت نماز بخواند؟
در مفروض سؤال بنابر احتياط بايد به چهار طرف نماز بخواند و اگر براى چهار نماز
وقت ندارد، به هر اندازه كه وقت دارد، نماز بخواند.
س 369: تشخيص قبله در قطب شمال و جنوب چگونه است و نماز چگونه خوانده مىشود؟
ملاك تعيين جهت قبله در قطب شمالى و جنوبى، تعيين كوتاهترين خط از مكان
نمازگزار از روى سطح زمين به طرف كعبه است، و پس از تعيين آن خط، بايد به همان طرف
نماز خواند.