س 641: كسى كه سفر مقدمه شغل اوست، آيا در سفرنمازش تمام و روزهاش صحيح است يا
آن كه اين حكم اختصاص به كسى دارد كه شغل او حتما مسافرت باشد؟ اين گفته مرجع تقليد
حضرت امام خمينى «قدس سره» كه مىفرمايد: كسى كه شغل او مسافرت است چه معنائى دارد؟
آيا كسى يافت مىشودكه خود سفر شغل او باشد؟ زيرا چوپان و راننده و ملوان و غير
آنها هم كارشان چوپانى و رانندگى و كشيترانى است و اصولا كسى كه سفر را به عنوان
شغل خود برگزيده باشد، وجود ندارد.
كسى كه سفر مقدمه كار او است، اگر در خلال هر ده روز حداقل يك بار براى كار به
محل كارش رفت و آمد نمايد، نمازش تمام و روزهاش صحيح است، و در كلمات فقهاء رضوان
الله عليهم مراد از كسى كه شغل او مسافرت است، كسى است كه قوام كار او به سفر است
مانند شغلهائى كه در سؤال ذكر شده است.
س 642: نظر حضرتعالى درباره نماز و روزه كسانى كه به مدت معينى بيش از يك سال در
شهرى براى كار اقامت مىكنند و يا سربازانى كه به مدت يك يا دو سال براى انجام
خدمات سربازى در شهرى مىمانند، چيست؟ آيا بعد از هر سفرى بايد قصد اقامت ده روز
كنند تا نمازشان تمام و روزه آنها صحيح باشد؟ و اگر قصد ماندن كمتر از ده روز را
داشته باشند، نماز و روزه آنها چه حكمى دارد؟
اگر حداقل هر ده روز يكبار به خاطر شغل شان به محل كار سفر مىكنند، در غير سفر
اول نمازشان تمام و روزهشان صحيح است، ولى در سفر اول، حكم ساير مسافرين را دارند،
يعنى تا قصد اقامت ده روز را نكردهاند، نماز آنان شكسته است و روزهشان صحيح نيست.
س 643: نماز و روزه خلبانان هواپيماهاى جنگى كه بيشتر روزها از پايگاههاى
هوائىشان اقدام به پرواز كرده و مسافتى بسيار بيشتر از مسافت شرعى را مىپيمايند و
مرتب اين عمل را تكرار مىكنند، چه حكمى دارد؟
حكم آنان همان حكم ساير رانندگان و ملوانان و خلبانان هواپيماهاست، يعنى نماز
آنها در سفر تمام و روزهشان صحيح است.
س 644: آيا قبيلههائى كه يك يا دو ماه از قشلاق به ييلاق يا بر عكس منتقل
مىشوند، ولى بقيه سال را در ييلاق يا قشلاق به سر مىبرند، داراى دو وطن هستند؟
مسافرتهائى كه در ايام اقامت خود در يكى از اين دو مكان به مكان ديگر انجام
مىدهند، از جهت قصر يا تمام بودن نماز چه حكمى دارد؟
اگر قصد نقل و انتقال هميشگى از ييلاق به قشلاق و بر عكس را دارند تا روزهائى از
سال را در يكى و روزهائى را در ديگرى بگذرانند و هر دو مكان را براى زندگى دائمى
خود انتخاب كرده باشند، هر يك از آن دو مكان وطن آنان محسوب مىشود و بر آنان در آن
دو مكان حكم وطن جارى مىگردد، و اگر فاصله بين آن دو به مقدار مسافت شرعى باشد، در
راه سفر از يكى به ديگرى، حكم ساير مسافرين را دارند.
س 645: من كارمند يكى از ادارات دولتى شهر هستم. فاصله بين محل كار و محل سكونتم
حدود سى و پنج كيلومتر است كه هر روز اين مسير را براى رسيدن به محل كارم طى
مىكنم. اگر براى كار خاصى قصد كنم چند شب در شهر بمانم، نمازم چه حكمى دارد، آيا
واجب است نماز را تمام بخوانم يا خير؟ به عنوان مثال هنگامى كه در روز جمعه براى
زيارت اقوام به شهر سمنان مسافرت مىكنم، آيا واجب است نمازم را تمام بخوانم يا
خير؟
اگر مسافرت به خاطر كارى كه هر روز براى آن سفر مىكنيد، نباشد، حكم سفر شغلى را
ندارد، ولى اگر سفر بخاطر شغلى كه در محل كار داريد، باشد و در ضمنِ آن، اعمال خاصى
از قبيل ديدن اقوام و دوستان را هم انجام مىدهيد و گاهى يك يا چند شب هم در آنجا
مىمانيد، باعث تغيير حكم سفر شغلى نمىشود و نماز تمام و روزه صحيحاست.
س 646: اگر من در محل كارم پس از پايان وقت ادارى و انجام كارهاى ادارى كه به
خاطر آن مسافرت كردهام، به انجام كارهاى شخصى بپردازم. مثلا از ساعت هفت صبح تا دو
بعد از ظهر كارهاى ادارى را انجام دهم و از آن به بعد مشغول انجام كارهاى شخصى شوم،
نماز و روزهام چه حكمى دارد؟
انجامكارهاى خصوصى در سفر شغلى ادارى بعد از پايان كار ادارى، حكم سفر شغلى را
تغيير نمىدهد.
س 647: نماز و روزه سربازانى كه مىدانند بيش از ده روز در مكانى مىمانند، ولى
از خود اختيارى ندارند، چه حكمى دارد؟ اميدواريم فتواى حضرت امام «قدس سره» را هم
بيان فرمائيد.
با اطمينان به اينكه ده روز يا بيشتر در يك مكان خواهند ماند، واجب است كه نماز
خود را تمام بخوانند و روزه بگيرند. فتواى امام «قدس سره» هم همين است.
س 648: نماز و روزه نيروهاى كادرى كه در استخدام ارتش يا سپاه پاسداران انقلاب
اسلامى هستند و بيشتر از ده روز در پادگان و بيشتر از ده روز در مناطق مرزى
مىمانند، چه حكمى دارد؟ خواهشمندم فتواى حضرت امام «قدس سره» را هم بيان فرمائيد.
اگر قصد اقامت ده روز يا بيشتر را درمكانى دارند و يا مىدانند كه ده روز يا
بيشتر آن مقدار در آنجا خواهند ماند، واجب است كه نماز خود را تمام بخوانند و روزه
هم بگيرند. فتواى امام «قدس سره» هم همين است.
س 649: در رساله عمليه امام خمينى در بحث نماز مسافر، شرط هفتم، آمده است: «واجب
است راننده در غير از سفر اول نماز خود را تمام بخواند ولى در سفر اول نمازش شكسته
است هر چند طولانى باشد، آيا مقصود از سفر اول همان شروع حركت از وطن تا بازگشت به
آن است يا با رسيدن به مقصد سفر اوّل تمام مىشود؟
اگر رفت و برگشت در نظر عرف، يك سفر محسوب شود مثل استادى كه از وطن براى تدريس
به شهرى سفر كرده و هنگام عصر يا فرداى آن روز به مبدء بر مىگردد، در اين صورت،
رفت و برگشت سفر اوّل محسوب مىشود. و در صورتى كه عرفا يك سفر نباشد مثل رانندهاى
كه براى حمل كالا به مقصدى حركت كرده و از آنجا به مكان ديگرى براى حمل مسافر يا
كالاى جديد سفر نمايد وسپس به وطن مراجعت مىكند كه در اين فرض، سفر اوّل با رسيدن
به مقصد، تمام مىشود.
س 650: كسى كه رانندگى ماشين شغل ثابت و دائمى او نيست، ولى براى مدت كوتاهى
وظيفه رانندگى به او محول مىشود مثل سربازانى كه وظيفه رانندگى را در پادگانها و
پاسگاهها و غير آنها بر عهده مىگيرند، آيا اين افراد حكم مسافر را دارند يا آنكه
واجب است نماز خود را تمام خوانده و روزه بگيرند؟
اگر از نظر عرف، رانندگى ماشين در آن مدت موقت شغل آنها محسوب شود، حكم ساير
رانندگان را خواهند داشت.
س 651: اگر ماشينِ رانندهاى بر اثر حادثهاى براى مدتى متوقف شود و راننده براى
تعمير و خريد لوازم به شهر ديگرى مسافرت نمايد، با توجه به اينكه با ماشين خود سفر
نكرده، آيإ؛طط بايد در مانند اين سفر نمازش را تمام بخواند يا شكسته؟
اگر در اين سفر شغل او رانندگى نباشد و عرف هم اين سفر را سفر شغلى نداند، حكم
ديگر مسافران را خواهد داشت.