س 551: امام جماعت در نماز بايد چه نيتى بكند؟ آيا نيت جماعت بايد بكند يا نيت
فرادى؟
اگر بخواهد فضيلت نماز جماعت را درك كند، بايد قصد امامت و جماعت كند، و اگر
بدون قصد امامت نماز، مشغول آن شود، نماز وى و اقتداى ديگران به او اشكال ندارد.
س 552: در اماكن نظامى هنگام بر پائى نماز جماعت كه در وقت ادارى است، تعدادى از
نظاميان به خاطر شرايط كارى در آن شركت نمىكنند، با آنكه انجام آن كارها بعد از
وقت ادارى و يا در روز بعد ممكن است. آيا اين عمل سبك شمردن نماز است؟
بهتر است براى درك فضيلت نماز اول وقت و جماعت، كارهاى ادارى به گونهاى تنظيم
شود كه آنها بتوانند اين فريضه الهى را به صورت جماعت و در كمترين مدت بخوانند.
س 553: نظر جنابعالى درباره انجام كارهاى مستحبى مثل نماز مستحب يا دعاى توسل و
يإ؛زز ساير دعاهاى طولانى كه قبل يا بعد از نماز جماعت و يا در اثناى آن در نماز
خانه ادارات دولتى برگزار مىشود و بيشتر از نماز جماعت طول مىكشد، چيست؟
دعاها و اعمال مستحبى زائد بر فريضه الهى نماز جماعت كه از شعائر اسلامى است،
اگر منجر به تضييع وقت ادارى و تأخير در انجام كارهاى واجب شود، اشكال دارد.
س 554: آيا اقامه نماز جماعت دوم در نزديكى مكانى كه نماز جماعت در آن جا با
حضور تعداد زيادى از نمازگزاران اقامه مىشود، و صداى اذان و اقامه آن شنيده
مىشود، صحيح است؟
اقامه نماز جماعت دوم اشكال ندارد، ولى مناسب است كه مؤمنين در يك مكان اجتماع
كرده و همگى در يك نماز جماعت شركت كنند تا بر عظمت مراسم دينى نماز جماعت افزوده
شود.
س 555: بعضى از اشخاص هنگام برپائى نماز جماعت، اقدام به خواندن نماز فرادى
مىكنند، اين كار چه حكمى دارد؟
اين عمل اگر تضعيف نماز جماعت و اهانت و بى احترامى به امام جماعتى كه مردم
اعتماد به عدالت او دارند، محسوب شود، جايز نيست.
س 556: در محلهاى چند مسجد وجود دارد كه در همه آنها نماز جماعت اقامه مىشود،
خانهاى بين دو مسجد واقع شده كه فاصله آن از يك مسجد ده خانه و از ديگرى دو خانه
است، در اين خانه هم نماز جماعت اقامه مىشود، اين نماز جماعت چه حكمى دارد؟
سزاوار است كه اقامه نماز جماعت وسيله وحدت و انس باشد، نه اينكه باعث ايجاد جو
اختلاف و تفرقه گردد، در هر صورت اقامه نماز جماعت در خانه مجاور مسجد، اگر باعث
اختلاف و پراكندگى نگردد، اشكال ندارد.
س 557: آيا جايز است شخصى بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد كه مورد تأئيد مركز
اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه كند؟
اقامه نماز جماعت متوقف بر اجازه امام جماعت راتب مسجد نيست، ولى بهتر است كسى
مزاحم امام جماعت راتب مسجد هنگام حضور وى در آن مسجد براى اقامه نماز جماعت نشود،
و حتى اگر ايجاد مزاحمت براى او موجب برانگيخته شدن فتنه و مانند آن شود، حرام است.
س 558: اگر گاهى امام جماعت سخنى بگويد و يا مزاحى كند كه خوشايند و مناسب شأن
عالم دينى نباشد، آيا با اين كار از عدالت ساقط مىشود؟
اگر مخالف شرع نباشد، ضررى به عدالت نمىزند.
س 559: آيا اقتدا به امام جماعت بدون شناخت واقعى او جايز است؟
اگر عدالت او نزد مأموم به هر طريقى ثابت باشد، اقتدا به او جايز و نماز جماعت
صحيح است.
س 560: اگر شخصى اعتقاد به عدالت و تقواى فردى داشته باشد و در همان زمان معتقد
باشد كه شخص مزبور در مواردى به او ظلم كرده است، آيا مىتواند او را به طور كلى
عادل بداند؟
تا براى او احراز نشود كه عمل آن امام جماعت كه او آن را ظلم مىشمارد، با علم و
اختيار و بدون مجوز شرعى بوده، مجاز نيست كه حكم به فسق او نمايد.
س 561: آيا اقتدا به امام جماعتى كه مىتواند امر به معروف و نهى از منكر كند،
ولى انجام نمىدهد، جايز است؟
مجرد ترك امر به معروف و نهى از منكر كه ممكن است بر اثر عذر مقبولى نزد مكلّف
باشد، به عدالت ضرر نمىزند و مانع اقتدا به او نيست.
س 562: به نظر شما معناى عدالت چيست؟
عدالت عبارت از حالت نفسانى است كه باعث مىشود انسان هميشه تقوائى داشته باشد
كه مانع از ترك واجبات يا انجام محرمات شرعى است، و براى احراز آن، حسن ظاهر، كافى
است.
س 563: ما تعدادى جوان هستيم كه در تكيهها و حسينيهها دور هم جمع مىشويم و
هنگام رسيدن وقت نماز فرد عادلى را مقدم كرده و براى نماز به او اقتدا مىكنيم. ولى
بعضى از برادران به اين كار اشكال نموده و مىگويند امام راحل «قدس سره» خواندن
نماز پشت سر غير عالم دينى را حرام مىداند، وظيفه ما چيست؟
با دسترسى به روحانى، به غير روحانى اقتداء نكنند.
س 564: آيا دو نفر مىتوانند نماز جماعت اقامه كنند؟
اگر مراد تشكيل نماز جماعتى است كه مركب از امام و يك مأموم باشد، اشكال ندارد.
س 565: اگر مأموم در نماز جماعت ظهر و عصر حمد و سوره را براى تمركز ذهن قرائت
كند با اينكه بر او واجب نيست، نماز او چه حكمى دارد؟
در نمازى كه بايد آهسته خوانده شود، مثل نماز ظهر و عصر، قرائت براى او جايز
نيست حتى اگر براى تمركز ذهن باشد.
س 566: اگر امام جماعت با دوچرخه براى اقامه نماز جماعت برود و همه قوانين عبور
و مرور را رعايت كند، چه حكمى دارد؟
اين كار به عدالت و صحت امامت جماعت ضرر نمىزند.
س 567: اگر انسان نماز جماعت را به طور كامل درك نكند و به آخر آن برسد و براى
درك ثواب آن، تكبيرة الاحرام را گفته و به حالت تجافى بنشيند و تشهد را با امام
بخواند و بعد از سلام او برخيزد و ركعت اول را بخواند، آيا اين كار را در تشهد ركعت
دوم نمازهاى چهار ركعتى هم مىتواند انجام دهد؟
اين طريق مختص تشهد آخر نماز جماعت و براى درك ثواب جماعت است.
س 568: آيا جايز است امام جماعت براى نماز اجرت بگيرد؟
جايز نيست، مگر آنكه براى مقدمات حضور در جماعت باشد.
س 569: آيا جايز است امام جماعت در يك زمان عهدهدار امامت دو نماز (دو نماز عيد
يا هر نمازى) گردد؟
تكرار نماز جماعت براى يكبار به خاطر مأمومين ديگر در نمازهاى يوميه جايز و بلكه
مستحب است. ولى جواز آن در نماز عيد مشكل است.
س 570: اگر امام جماعت در ركعت سوم يا چهارم نماز عشاء باشد و مأموم در ركعت
دوم، آيا بلند قرائت كردن حمد و سوره بر مأموم واجب است؟
در فرض سؤال واجب است كه حمد و سوره را آهسته بخواند.
س 571: در نماز جماعت بعد از سلام ابتدا آيه صلوات بر پيامبر تلاوت مىشود و
نمازگزاران سه مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد «صلى الله عليهم اجمعين» مىفرستند،
بعد از آن سه بار تكبير مىگويند و سپس شعارهاى سياسى به صورت دعا و برائت توسط
مؤمنين با صداى بلند داده مىشود، آيا اين كار اشكال دارد؟
قرائت آيه و ذكر صلوات بر پيامبر و آل او «صلى الله عليهم اجمعين» نه تنها اشكال
ندارد بلكه مطلوب بوده و ثواب دارد، و مواظبت بر شعارهاى اسلامى و شعار انقلاب
اسلامى (تكبير و ملحقات آن) كه يادآور رسالت و اهداف بلند انقلاب اسلامىاست، هم
مطلوباست.
س 572: اگر شخصى در ركعت دوم نماز جماعت به مسجد برسد و بر اثر جهل به مسأله،
تشهد و قنوت را كه بايد در ركعت بعد بجا آورد، انجام ندهد، آيا نماز وى صحيح است؟
نماز صحيح است. ولى قضاى تشهد و دو سجده سهو، براى ترك تشهد بر او واجباست.
س 573: آيا رضايت كسى كه در نماز به او اقتدا مىشود، شرط است؟ آيا اقتدا به
مأموم صحيح است؟
رضايت امام جماعت شرط صحت اقتدا نيست، و اقتدا به مأموم تا وقتى كه نمازش را به
جماعت ادامه مىدهد، صحيح نيست.
س 574: دو نفر كه يكى امام است و ديگرى مأموم، اقامه نماز جماعت كردهاند. شخص
سومى به تصور اينكه فرد دوم امام است، به او اقتدا مىكند و بعد از نماز مىفهمد كه
وى مأموم بوده نه امام، نماز شخص سوم چه حكمى دارد؟
اقتدا به مأموم صحيح نيست، ولى زمانى كه انسان نداند و به او اقتدا كند، اگر در
ركوع و سجود به وظيفه نمازگزار منفرد عمل كرده، بدين معنى كه ركنى را عمدا و يا
سهوا كم يا زياد نكرده باشد، نمازش صحيح است.
س 575: كسى كه قصدِ خواندن نماز عشاء را دارد، آيا مىتواند به كسى كه نماز مغرب
مىخواند، اقتدا نمايد؟
اشكال ندارد.
س 576: آيا عدم رعايت ارتفاع محل نماز امام نسبت به مأمومين، موجب بطلان نماز
آنها مىشود يا خير؟
اگر بلندى جايگاه امام نسبت به جايگاه مأمومين، بيشتر از حدى باشد كه شرعا مجاز
است، موجب بطلان نماز جماعت است.
س 577: اگر يكى از صفهاى نماز جماعت به طور كامل از افرادى تشكيل شده باشد كه
نماز شان قصراست و نماز همه افراد صف بعدى تمام باشد، اگر افراد صف جلو بعد از
خواندن دو ركعت نماز فورا براى خواندن دو ركعت بعدى اقتدا كنند، آيا نماز كسانى كه
در صف پشت سر آنها هستند، نسبت به دو ركعت آخر نماز، جماعت باقى مىماند يا فرادى
مىشود؟
با اين فرض كه نماز همه افراد صف جلو قصر است، صحت نماز جماعت صفهاى بعدى محل
اشكال است. احوط اين است كه صفهاى بعدى، بعد از اينكه افراد صف اول براى سلام نماز
نشستند، نماز خود را به صورت فرادى بخوانند.
س 578: اگر مأموم در آخر يكى از دو طرف صف اول نماز ايستاده باشد، آيا مىتواند
قبل از مأمومينى كه بين او و امام ايستادهاند، وارد نماز جماعت شود؟
اگر مأمومينى كه بين او و امام ايستادهاند، بعد از اينكه امام جماعت شروع به
نماز كرد، به طور كامل آماده اقتدا نمودن باشند، مىتواند به نيت جماعت وارد نماز
شود.
س 579: كسى كه به ركعت سوم نماز جماعت برسد و به خيال اينكه امام در ركعت اول
است، چيزى نخواند، آيا اعاده نماز بر او واجب است؟
اگر قبل از ركوع متوجه شود قرائت واجب است، ولى اگر بعد از اينكه داخل ركوع شد
متوجه شود، نماز او صحيح است و چيزى بر او واجب نيست؛ هر چند احتياط مستحب اين است
كه دو سجده سهو براى ترك سهوى قرائت بجا آورد.
س 580: براى برگزارى نماز جماعت در ادارههاى دولتى و دبيرستانها نياز شديدى به
امام جماعت وجود دارد، و چون غير از من عالم ديگرى در منطقه وجود ندارد، مجبور هستم
يك نماز را در مكانهاى مختلف براى سه يا چهار بار به عنوان امام جماعت اقامه كنم و
چون همه مراجع نماز جماعت دوم را اجازه مىهند، آيا در بيشتر از آن نيت نماز قضاى
احتياطى جايز است؟
امامت به نيت نماز قضاى احتياطى صحيح نيست.
س 581: يكى از دانشگاهها اقدام به برگزارى نماز جماعت براى كارمندان خود در يكى
از ساختمانهاى مربوط به دانشگاه كه در مجاورت يكى از مساجد شهر قرار دارد، كرده
است، با توجه به اينكه در همان زمان در آن مسجد نماز جماعت اقامه مىشود، شركت در
نماز جماعت دانشگاه چه حكمى دارد؟
شركت در نماز جماعتى كه از نظر مأموم واجد شرايط اقتدا و جماعت است، اشكال
ندارد، هر چند نزديك مسجدى باشد كه در همان زمان در آن نماز جماعت برگزار مىشود.
س 582: آيا نماز خواندن پشت سر امام جماعتى كه شغل قضاوت دارد، ولى مجتهد نيست،
صحيح است؟
اگر شغل قضاوت او بعد از نصب وى توسط كسى كه صلاحيت نصب را دارد، باشد، مانع
اقتدا به او در نماز نيست.
س 583: آيا كسى كه در نماز مسافر مقلد امام خمينى «قدس سره» است، مىتواند به
امام جماعتىكهدرآن مساله مقلد مرجعديگرىاست، بخصوص در نماز جمعه، اقتدانمايد؟
اختلاف در تقليد مانع از صحت اقتدا نيست، ولى اقتدا در نمازى كه طبق فتواى مرجع
تقليدِ مأموم، قصر است و طبق فتواى مرجع تقليدِ امام جماعت، تمام است، يا بالعكس
صحيح نيست.
س 584: اگرامام جماعت سهوا بعدازتكبيرةالاحرام بهركوع برود، وظيفه مأموم چيست؟
اگر مأموم بعد از داخل شدن در نماز جماعت و پيش از رفتن به ركوع متوجه شود واجب
است كه نيت فرادى نموده و حمد و سوره را قرائت كند.
س 585: اگر تعدادى از دانشآموزان غير بالغ مدارس بعد از صف سوم يا چهارم نماز
جماعت ايستاده باشند و بعد از آنها تعدادى از افراد مكلّف ايستاده باشند، نماز
مكلفين صفهاى بعدى چه حكمى دارد؟
در فرض مذكور اشكال ندارد.
س 586: آيا تيمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتى كه معذور است، براى اقامه نماز
جماعت كافى است؟
اگر شرعا معذور باشد، مىتواند با تيمم بدل از غسل، امام جماعت شود و اقتدا به
او اشكال ندارد.