س 1609: در بعضى از كارخانهها اقدام به تركيب و
ساخت وسايل از قطعات مختلفى كه در كارخانههاى ديگر ساخته شدهاند، نموده و به اسم
محصول يكى از دولتهاى معروف خارجى براى فروش به بازار عرضه مىكنند، آيا عمل مذكور
غشّ و تدليس محسوب مىشود؟ و بر فرض كه اينگونه باشد، آيا در صورت جهل مشترى به
موضوع، معاملهاى كه بر روى اين وسايل صورت گرفته، صحيح است يا باطل؟
اگر داخلى يا خارجى بودن قطعههاى مزبور و يا خود
آن وسيله با مشاهده براى مشترى قابل شناسايى و تميز باشند، بر تركيب و ساخت آنها
عنوان تقلّب و تدليس صدق نمىكند ولى اعلان و اخبار خلافِ واقع راجع به آنها كذب و
حرام است و اگر بيع بر كالاى مذكور با وصفى كه مخالف واقع است صورت بگيرد، معامله
صحيح است ليكن اگر مشترى بعد از آن از واقعيت امر مطلّع شود، اختيار فسخ خواهد
داشت.
س 1610: آيا جايز است صاحبان كارخانهها و
فروشگاهها حروف خارجى بر تابلوهاى فروشگاههاى خود بنويسند؟ و يا براى جلب توجه
مشتريان و خريداران بر روى لباسهاى كودكان، حروف و تصاوير خارجى چاپ كنند؟
اگر به قصد فريب و گول زدن مشترى نباشد و ترويج
فرهنگ بيگانه نيز به حساب نيايد، اشكال ندارد ولى مراعات قوانين جمهورى اسلامى لازم
است.
س 1611: تقلّب و دروغ و فريب در معامله با غير
مسلمانان براى دستيابى به فائده مالى يا علمى بيشتر (درصورتى كه متوجه نباشند) چه
حكمى دارد؟
دروغ و فريب و تقلّب در معاملات جايز نيست، هر چند
طرف مقابل غيرمسلمان باشد.
س 1612: گرفتن چه مقدار سود در فروش كالا مجاز
است؟
سود گرفتن حدّ معيّنى ندارد، بنابراين تا وقتى كه
به حدّ اجحاف نرسيده و بر خلاف مقرّرات دولت هم نباشد، اشكال ندارد، ولى افضل بلكه
مستحب آن است كه فروشنده به آن مقدار سودى كه هزينههايش رإ؛ژط«««««««««« تأمين
مىكند، اكتفا نمايد.
س 1613: شخصى اقدام به فروش آبِتحت مالكيت خود به
اشخاص متعدد با قيمتهاى مختلف نموده است، مثلا قسمتى از آن را به فردى به قيمت ده
هزارتومان فروخته و قسمت ديگر به همان مقدار را به فرد ديگرى به قيمت پانزده هزار
تومان فروخته است با توجه به اينكه همه آنها از يك قنات يا چاه هستند، آيا ما حق
اعتراض به تفاوت قيمت آبها را داريم؟
اگر فروشنده، مالك آب و يا شرعا نسبت به آن ذيحق
باشد، ديگران حق اعتراض به تفاوت قيمتها را ندارند.
س 1614: اگر كالايى را از يك شركت تعاونى به قيمت
دولتى كه كمتر از قيمت آن در بازار آزاد است، خريدارى كنم، آيا جايز است اين كالا
را در بازار آزاد به قيمتى بيشتر از قيمت خريد حتّى سه برابر آن، به فروش برسانم؟
در صورتى كه فروش آن از طرف دولت ممنوع نباشد و
افزايش قيمت آن هم به حدّ اجحاف به مشترى نرسد، اشكال ندارد.
س 1615: اينجانب از توليد كنندگان وسايل
الكترونيكى هستم، آيا جايز است آنها را به هر قيمتى كه مىخواهم و بازار عرضه و
تقاضا، آن را قبول مىكند، بفروشم؟
فروش كالايى كه قيمت معيّنى از طرف دولت ندارد، به
قيمتى كه مورد توافق خريدار و فروشنده است و اجحاف به خريدار هم نباشد، اشكال
ندارد.
س 1616: سرمايهدارى از نظر اسلام چه حكمى دارد و
حدود آن كدام است؟ آيا امكان دارد فردى با وجود پرداخت حقوق فقرا و مساكين بسيار
ثروتمند شود؟ و آيا مبارزه اسلام با سرمايهدارى، فقط شامل افرادى مىشود كه خمس و
زكات نمىدهند يا اينكه شامل مسلمانانى كه خمس و زكات مىدهند، هم مىشود؟ و
آيااصولا ممكن است انسان با پرداخت حقوق شرعى اموالش، به اوج ثروت برسد؟
حقوق شرعى متعلّق به اموال ثروتمندان، منحصر به
خمس و زكات نيست و اسلام نيز مخالف افزايش ثروت نيست به شرطى كه جمع آورى مال از
راههاى مشروع صورت بگيرد و فرد هم ملتزم به پرداخت همه حقوق متعلّق به اموالش باشد
و آن را در راههايى كه شرعا حلال و به نفع اسلام و مسلمين هستند، بكار بگيرد و
اشكال ندارد كه انسان با رعايت اين امور به ثروت بالائى دست يابد.
س 1617: نزد ما متعارف است كه شخصى فرد ديگرى را
مكلّف به خريد ماشينى براى او كند و وى هم ماشين را مثلا به قيمت يك ميليون تومان
بخرد، سپس به آن شخص مىگويد كه ماشين را به قيمت يك ميليون و صد هزار تومان خريده
است و آن مقدار زيادى را در برابر كوشش و زحمتى كه براى خريد ماشين كشيده است در
نظر مىگيرد، آيا اين معامله صحيح است؟
اگر از طرف فرد ديگرى، وكيل در خريد ماشين براى او
باشد، در اينصورت خريد ماشين به قيمت مورد معامله براى موكّل واقع مىشود و وكيل حق
ندارد مبلغ بيشترى را از او مطالبه كند. بله، مىتواند براى وكالت خود، مطالبه اجرت
نمايد، ولى اگر ماشين را براى خودش خريده باشد و سپس بخواهد آن را به فردى كه به او
توصيه خريد ماشين نموده بود بفروشد، مىتواند به قيمتى كه بر آن توافق مىكنند به
او بفروشد و جايز نيست نسبت به قيمت خريد ماشين دروغ بگويد، اگر چه دروغ گفتن
معامله را باطل نمىكند.
س 1618: بعضى از برادران در تعميرگاههاى ماشين كار
مىكنند، گاهى فروشندگان ماشين به آنان مراجعه كرده و درخواست تعمير سطحى ماشين خود
را مىكنند تا هزينه كمترى داشته باشد، به اين گمان كه سالم بودن ظاهر ماشين براى
فروش به مشترى كافى است، آيا اقدام به انجام آن كار توسط تعميركاران جايز است؟
اگر منجر به تدليس شود و تعميركار بداند كه صاحب
ماشين آن را از مشترى مخفى مىكند، جايز نيست.