س 1597: اينجانب يك آپارتمان مسكونى را از شركتى
بطور بيع سلف خريدارى كردم و مقدارى از پول آن را به صورت اقساط پرداخته و رسيد
گرفتم و هنوز هم نسبت به باقيمانده پول آن بدهكار هستم، سپس شركت مزبور مبادرت به
فروش آپارتمان من به بانك مسكن نمود و مقرّر كرد كه آپارتمان ديگرى به قيمت امروز
كه معادل چهار برابر قيمت قبلى آن بود تحويل بگيرم، حكم اين مسئله چيست؟
خريد آپارتمان مزبور بصورت قسطى از اساس باطل است،
زيرا از شرايط صحّت بيع سلف، پرداخت نقدى همه ثمن به فروشنده در همان مجلس بيع است،
بنابراين اگر آپارتمان مزبور بصورت بيع سلف خريدارى شده و همه ثمن در مجلس بيع، نقد
باشد، فروشنده بايد آنچه را كه مبيع با تمامى اوصافش بر آن صادق است به خريدار
تحويل دهد و حق ندارد از او براى تحويل مصداق مبيع پول بيشترى را مطالبه كند،
همانگونه كه نمىتواند چيزى را كه مصداق مبيع نيست به او تحويل دهد و مشترى هم ملزم
به قبول آن نيست هر چند آن را به همان قيمت به او بدهد چه رسد به اينكه مبلغ بيشترى
را از او مطالبه نمايد.
س 1598: اينجانب يك آپارتمان مسكونى را كه هنوز
ساختمان آن تكميل نشده بود بطور قسطى خريدم و سپس قبل از آنكه ساختمان آن تكميل شود
و آن را از فروشنده تحويل بگيرم، مبادرت به فروش آن به شخص ديگرى نمودم، آيا اين
خريد و فروش صحيح است؟
اگر آپارتمان خريدارى شده يك آپارتمان مشخص و جزئى
(معيّن) باشد كه به صورت نسيه و قسطى آن را خريدهايد به اين شرط كه فروشنده اقدام
به تكميل آن كند، خريد و همچنين فروش آن قبل از تكميل شدن ساختمان آن و تحويل گرفتن
آن از فروشنده اشكال ندارد.
س 1599: اينجانب از نمايشگاه بين المللى كتاب
تهران تعدادى كتاب بصورت بيع سلف خريدم كه نصف پول آن را از من گرفته و نصف ديگر را
هنگام تحويل كتابها مىگيرند، و زمان پرداخت هم مشخص نيست، آيا اين معامله صحيح
است؟
اگر مبلغى كه قبلا پرداخت شده به عنوان بيعانه
باشد و بيع از زمان تسليم كتابها و پرداخت باقيمانده پول آنها صورت بگيرد اشكال
ندارد، ولى اگر بيع از هنگام پرداخت مقدارى از ثمن و به صورت نسيه باشد و زمانى هم
براى پرداخت آن معيّن نشود و يا بصورت بيع سلف باشد ولى تمامى ثمن در مجلس بيع، نقد
نباشد آن معامله، شرعا باطل است، البته در سلف معامله به همان مقدار كه پول پرداخت
كرده صحيح است ولى فروشنده مىتواند در همان مقدار هم معامله را به هم بزند.
س 1600: شخصى كالايى را از فرد ديگرى مىخرد به
اين شرط كه بعد از مدّتى آن را تحويل بگيرد، امّا بعد از آنكه موعد مقرّر رسيد
كالاى مزبور ارزش مالى خود را از دست داده است، آيا خريدار مستحق عين كالاست يا
آنكه بايد قيمت آن را بگيرد؟
اگر معامله به نحو صحيح شرعى صورت بگيرد، خريدار
مستحق عين آن مبيع است مگر آنكه از ماليّت افتادن آن كالا بطور كلى، عرفا تلف محسوب
شود كه به اين ترتيب بيع بر اثر آن خود بخود فسخ مىشود و فروشنده بايد ثمن را به
خريدار برگرداند.